Hoe werkt het?

Akkerbouwers staan onder druk om hun bedrijven te verduurzamen. De overheid, hun afnemers en ook zijzelf willen de uitstoot van broeikasgassen en stikstofoxiden terugdringen. Dit kan door zelf duurzaam elektriciteit op te wekken en door hun diesel aangedreven apparaten te vervangen door elektrische varianten.

De oplossing: ontlasting elektriciteitsnet

Veel agrariërs wekken zonne-energie op. De energie die zij zelf niet nodig hebben, voeren zij af via het elektriciteitsnetwerk. Juist in buitengebieden is dat netwerk (nog) niet omvangrijk genoeg om met overcapaciteit om te kunnen gaan. Gevolg: het netwerk raakt overlast en de duurzaam opgewekte energie gaat verloren.

De ontwikkeling: naar beregenen op zon

Fase 0: ontlasting van het net

Enpuls zocht in het kader van het Enexis project Boerkracht al eerder naar oplossingen om het elektriciteitsnetwerk rond boerderijen te ontlasten én de energietransitie te versnellen. Conceptontwikkelaar Rianne van den Oever licht toe: “Het elektriciteitsnet bestaat in agrarische gebieden vaak uit dunnere kabels, terwijl boeren wel veel stroom opwekken. Op een schuur kun je immers veel meer zonnepanelen kwijt als op een gemiddeld woonhuis!. Dat veroorzaakt overbelasting van het net.”

Fase 1: van diesel naar stroom

De energie die akkerbouwers gebruiken is voor driekwart afkomstig uit diesel. Door diesel te vervangen door stroom, kunnen we niet alleen de belasting van het net verminderen maar ook de uitstoot van CO2 en stikstof. Van den Oever: “We stelden daarom een lijst samen van elektrische apparaten die een mogelijk alternatief konden bieden voor machines op diesel. Hoe keken de boeren daar tegenaan? We gingen bij ze op bezoek voor een behoeftenonderzoek.”

Fase 2: beregenen op zon

Het apparaat om elektrisch te beregen bleek het beste aan te sluiten. Beregenen doe je immers wanneer de zon veel schijnt! Tot 98% van de akkerbouwers gebruikt nu een op diesel aangedreven beregeningshaspel. Elektrische beregeningsinstallaties bestaan al wel. Enpuls kan bijdragen aan de transitie door de voordelen te benoemen en helpen benutten.

Fase 3: veel winst

We schakelden Wageningen University en een adviesbureau in om de voordelen ven elektrisch beregenen in kaart te brengen. Wat blijkt? Boeren kunnen door te beregenen op stroom in plaats van diesel duizenden euro’s per jaar besparen. De CO2 uitstoot daalt met 60 % en bij eigen duurzaam opgewekte stroom zelfs met 96 %. Bovendien hoeft deze opgewekte energie niet het net op, maar kan direct worden gebruikt. Van den Oever: “Op basis van het onderzoeksrapport hebben we een toegankelijke brochure gemaakt. Die willen we verspreiden onder boeren en ambtenaren om de voordelen bekend te maken en elektrisch beregenen te stimuleren.”

Fase 4: demo’s op boerderijen

De aanschaf van een elektrische beregeningsinstallatie vraagt een behoorlijke investering. Boeren willen zo’n apparaat graag eerst zelf in werking zien. Daarom organiseren we demonstraties in samenwerking met de Landelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) en twee boerderijen die een installatie hebben aangeschaft. Als alles goed gaat dragen we dit concept binnenkort over aan LTO.

De inzichten: de wil om te verduurzamen is er

Tijdens de ontwikkeling van het concept deed Enpuls belangrijke inzichten op:

  • Boeren gaan vaak al heel innovatief te werk. Van den Oever: “We kwamen bijvoorbeeld een aantal boeren tegen die al in de weer waren met accu’s om hun eigen zonne-energie op te slaan. De wil om te verduurzamen is er vaak wel, alleen de weg ernaar toe is hobbelig. Daar kunnen wij bij helpen.” 
  • De beregeningsinstallatie kwam als beste optie uit de bus om de overstap van diesel naar stroom te maken. Dit scheelt bovendien enorm in de kosten.
  • Boeren hebben wel meer zekerheid nodig voor ze tot een grote investering overgaan. Ze weten immers van tevoren niet of het een droog of nat jaar wordt en de installatie mogelijk in de schuur blijft staan.
  • We kunnen dit ondervangen door de vaste kosten voor de elektriciteitsaansluiting variabel te maken. Zo worden boeren in natte zomers niet met extra kosten opgezadeld. Ook gunstige fiscale regelingen vanuit de overheid kunnen dit stimuleren.

Blik op de toekomst: elektrisch beregenen als standaard

Het liefst zouden wij natuurlijk zien dat straks alle boeren overstappen op elektrisch beregenen. Van den Oever: “Maar vijftig procent is ook al heel mooi. Onze grootste wens is dat Enpuls overbodig wordt en de markt ons initiatief oppakt.” Of ze daar kans toe ziet? “Jazeker, we krijgen steeds vaker te maken met droge seizoenen, dus beregenen wordt nog belangrijker. Bovendien sluit deze overstap aan bij de eisen die de overheid aan boerenbedrijven stelt om te verduurzamen.”

Meer info?

Meer weten over Beregenen Op Zon?

Bekijk de voordelen en de brochure.

Of lees het interview met conceptontwikkelaars Rianne van den Oever en Frans van der Steen.