Hoe zorg je ervoor dat het elektriciteitsnet in landelijke gebieden op een zonnige dag niet overbelast raakt door alle zonnestroom die boeren opwekken? Enpuls vond hiervoor een oplossing die ook nog eens bijdraagt aan minder CO2- en stikstofuitstoot. Conceptontwikkelaars Rianne van den Oever en Frans van der Steen vertellen over hoe zij tot de oplossing kwamen.
‘De elektriciteitsnetten in het landelijk gebied raken steeds voller en meer overbelast. Hierdoor kan het gebeuren dat boeren op zonnige dagen hun opgewekte zonne-energie niet meer kwijt kunnen op het net’, legt conceptontwikkelaar Frans van der Steen van Enpuls uit. Samen met zijn collega Rianne van den Oever zoekt hij naar oplossingen om het elektriciteitsnetwerk te ontlasten.
Onder de noemer Boerkracht ontwikkelde Enpuls eerder al slimme oplossingen die de energietransitie op en rondom boerderijen helpen versnellen. Hierdoor hebben Frans en Rianne veel kennis kunnen opdoen van het boerenbedrijf en het netwerk in de agrarische sector. Zij zagen bijvoorbeeld dat driekwart van het directe energieverbruik van akkerbouwers afkomstig is uit diesel. Dit gaat gepaard met de uitstoot van CO2 en stikstofoxiden.
Met die wetenschap besloten Frans en Rianne te kijken naar apparaten die diesel verbruiken, wat het vermogen daarvan is, en of die apparaten vervangen kunnen worden door elektrische varianten. Want als je die apparaten voedt met lokale zonnestroom, hoeft die stroom ook niet meer het net op.
Om inzicht te krijgen in het productieproces bezochten Rianne en Frans akkerbouwers in de noordelijke regio’s Oldambt en Veenkoloniën. Rianne: ‘Zelf dachten we bijvoorbeeld aan elektrische trekkers. Totdat we bij een boer kwamen die zijn land van water voorzag met een elektrisch aangedreven apparaat op zonne-energie. Zijn oude, door diesel aangedreven installatie had hij hierdoor vervangen.’
Met beregeningsinstallaties valt veel duurzame winst te behalen. ‘Er zijn 23.000 akkerbouwers in Nederland’, vertelt Frans. ‘Bijna allemaal, zo’n 98 procent, gebruiken ze een door diesel aangedreven installatie, met een gemiddeld vermogen van 30 kilowatt.’
Frans en Rianne vroegen onderzoekers van Wageningen University & Research en adviesbureau DNV-GL om uit te zoeken wat de voordelen zijn van elektrisch beregenen. Uit dat onderzoek blijkt dat beregenen met behulp van zonnestroom een oplossing kan bieden voor ‘zonnepieken’. Die ontstaan als de zon lange tijd krachtig schijnt.
Het aanbod zonne-energie is soms zo groot, dat omvormers zichzelf tijdelijk uitschakelen en een deel van de opgewekte stroom verloren gaat. Het is daarom slim om op droge, zonnige dagen veel gebruik te maken van elektrische beregeningsinstallaties op zonnestroom. Het kan boeren in een droog jaar ook nog eens duizenden euro’s schelen.
Een beregeningsinstallatie vervangen vraagt om een forse investering. ‘Een nieuwe elektrische installatie kost gemiddeld 45.000 euro’, vertelt Rianne. ‘We zijn nu in gesprek met de provincies Groningen en Drenthe om te kijken of er subsidiemogelijkheden zijn. Ook spreken we met landbouworganisatie LTO over de mogelijkheid van een groepsaankoop.’
Intussen is het belangrijk dat de boeren zelf ook overtuigd raken van de voordelen, vult Frans aan. ‘Vrijwel niemand koopt een auto uit de catalogus. Zo is het ook met een elektrische beregeningsinstallatie; een boer wil zo’n ding graag in werking zien. Daarom organiseren wij, wanneer dit weer kan, op twee locaties in Groningen demodagen, waar geïnteresseerde boeren de installatie in werking kunnen zien.’
‘Beregenen op zon’ is een goed voorbeeld van de manier waarop Frans en Rianne bij Enpuls nieuwe ideeën ontwikkelen. ‘Ons uitgangspunt is altijd de behoefte van de klant’, vertelt Rianne. ‘We hebben eerst bewezen dat er een probleem is. Daarna zijn we samen met de klant gaan werken aan een oplossing. De laatste stap is het in praktijk brengen.’
Als de demolocaties er zijn, neemt een transitiemanager van Enpuls het verder over van Frans en Rianne. Rianne: ‘Dat is de persoon die zich bezighoudt met onder meer het lobbyen bij gemeenten en provincies.’ Frans is enthousiast over de mogelijkheden die beregenen op zonne-energie biedt. ‘Als alle agrariërs in de regio Veenkoloniën/Oldambt hierop overstappen, dan heeft dat in een droog jaar hetzelfde effect als het plaatsen van ongeveer 337.000 zonnepanelen of het van de weg halen van ongeveer 9.200 dieselauto’s!’
Wil je meer weten over wat hoe het beregenen van akkerland door middel van zonne-energie werkt? Bekijk dan onze conceptenpagina over beregenen op zon.
Windprojecten zijn op basis van maatschappelijke kosten en baten wenselijker dan zonneprojecten. Dat blijkt uit een nieuw vergelijkend onderzoek van Berenschot en Kalavasta in opdracht van Enpuls. Toch wordt in de Regionale Energiestrategieën flink ingezet op zonneprojecten. Om te zorgen voor een haalbare en betaalbare energietransitie, bepleit Enpuls dat de energieregio’s zoeken naar de juiste balans tussen wind en zon.
Windprojecten zijn op basis van maatschappelijke kosten en baten wenselijker dan zonneprojecten. Dat blijkt uit een nieuw vergelijkend onderzoek van Berenschot en Kalavasta in opdracht van Enpuls. Samen met Kalavasta en Berenschot organiseert Enpuls de webinar: Maatschappelijke kosten/baten zon en wind op land. Hierin bespreken we uitgebreid het onderzoek en we bespreken wat de uitkomsten betekenen voor beleid en de regionale energiestrategieën.
Hoe houden we de maatschappelijke kosten zo laag mogelijk, zodat we in 2030 vier keer zoveel duurzame stroom kunnen opwekken als nu?
Het concept: boeren dragen bij aan energietransitie. Beregenen Op Zon stimuleert het gebruik van een technische toepassing waarmee boeren zelf opgewekte zonne-energie direct kunnen gebruiken voor de installatie om het land mee te beregenen.
Enpuls Challenge winnaar i.Leco brengt het delen van duurzame energie een stapje dichterbij. Met slimme software stemmen ze vraag en aanbod van zelf opgewekte zonnestroom op elkaar af. ‘Voor de energietransitie hebben we ‘smart’ oplossingen nodig!’
In Heeten gebeurt het al: lokale opwek, verbruik én opslag van energie. Zo houden we geldstromen binnen de regio en stimuleren we lokale duurzame opwek.
Wil jij op jouw boerderij je dieselwerktuigen elektrificeren? Enpuls heeft een onderzoek gedaan naar de voordelen. Lees er alles over in onze whitepaper of plan een bezoek aan één van de demo boerderij locaties.
Een nieuwe kandidaat voor energieopslag: ijzerpoeder. Wordt dat dé batterij van de toekomst? We vertellen erover in de blogserie met lichtpunten; positief nieuws over de energietransitie.
