De stedelijke bevolking is in 2120 naar Oost-Nederland verhuisd, er zwemmen dolfijnen in de Noordzee en we eten mosselen die gekweekt zijn op windmolens in de Noordzee. Althans, als het toekomstbeeld van onderzoekers van universiteit van Wageningen uitkomt. “Natuurlijk ziet Nederland er niet precies zo uit straks. Ons doel is vooral om de discussie aan te zwengelen voor een langetermijnvisie. We moeten ons sterk maken voor klimaatmitigatie én -adaptatie.”
“Je bent de eerste uit de energiesector die ons benadert voor dit project” vertelt landschapsarchitect Michaël van Buuren die meewerkte aan Nederland in 2120. Het geeft aan dat we vaak te weinig over grenzen van ons eigen expertisegebied kijken.
Van Buuren: “Al decennia hebben we in Nederland de mentaliteit: niet lullen maar poetsen. We willen problemen oplossen. Alleen daar mist vaak samenhang en een duidelijke stip op de horizon. Alle uitdagingen die er nu liggen - de energietransitie, aanpassing aan de stijgende zeespiegel en droogte, onvermijdelijke verduurzaming van landbouw - moeten we meer in relatie met elkaar zien. Nu ligt in de energietransitie de focus vooral op technische haalbaarheid terwijl de energietransitie óók een ruimtelijke opgave is.
“Kijk maar naar die weerstand van burgers rondom het plaatsen van windmolens vlakbij hun huizen. Die ruimtelijke inrichting gaat in de toekomst door een grotere kans op overstromingen alleen maar meer knellen. We moeten het met minder land en meer zee gaan doen.”
“Een grote openbaring tijdens dit project was voor mij dat Nederland veel meer zee heeft dan land”, vervolgt Van Buuren. En die zee leent zich uitstekend voor de productie van duurzame energie.
Het team van onderzoekers schetsten een kaart van Nederland in 2120. Daarop is Nederland veel groener, wordt de zee beter benut, zijn steden naar het Oosten verhuisd, heeft Nederland circulaire landbouw en is meer ruimte voor bos en moeras. Bekijk hier de volledige kaart. Bron: WUR (toestemming WUR)
In de toekomstvisie zijn er in 2120 vooral wind- en zonneparken op zee, waar mens en natuur het minst gestoord worden. Op de fundamenten van oude olie- en gaswinningsplatformen worden drijvende eilanden ontwikkeld voor de opslag van waterstof en CO2. Bij de windmolenparken worden mosselen, platte oesters en zeewier gekweekt.
“Zo proberen we te verbinden”, vertelt Van Buuren. “Die molens zijn een fantastische ondergrond voor het op een ecologische manier kweken van eiwitten op zee. Dat draagt ook direct bij aan de biodiversiteit en zorgt ervoor dat we minder vlees zullen gaan eten. Zo nemen we met de energietransitie ook verduurzaming van voedselvoorziening mee.”
Zo zou de Noordzee er in 2120 uit kunnen zien. Bron: WUR
De natuur moet leidend worden in toekomstplannen, vindt Van Buuren. “Als we ons alleen op technologie richten, krijg je de boemerang op een gegeven moment terug. In de natuur zit ook veel input voor technologie. Denk aan de start-up Plant-e die bezig is om rechtstreeks energie te winnen uit plantenwortels. Misschien zijn er over 100 jaar helemaal geen zonnecellen meer nodig.
Van Buuren: Want één ding is zeker: Nederland ziet er over 2120 niet uit zoals op dit plaatje. “Dit is het beeld dat we nú hebben van hoe het zou kunnen zijn. Als je terugkijkt naar toekomstvoorspellingen, leggen we de gedachten van dát moment vast en niet wat echt realistisch is in de toekomst.”
Nederland in 2120 is dan ook eigenlijk een oproep aan allerhande stakeholders, óók die uit de energietransitie: proef eens van elkaars expertise, praat erover, leg je eigen puzzel eens naast die van een ander. En probeer die enorme complexiteit van al die uitdagingen waar we voor staan te reduceren tot iets werkbaars.
Windprojecten zijn op basis van maatschappelijke kosten en baten wenselijker dan zonneprojecten. Dat blijkt uit een nieuw vergelijkend onderzoek van Berenschot en Kalavasta in opdracht van Enpuls. Toch wordt in de Regionale Energiestrategieën flink ingezet op zonneprojecten. Om te zorgen voor een haalbare en betaalbare energietransitie, bepleit Enpuls dat de energieregio’s zoeken naar de juiste balans tussen wind en zon.
Windprojecten zijn op basis van maatschappelijke kosten en baten wenselijker dan zonneprojecten. Dat blijkt uit een nieuw vergelijkend onderzoek van Berenschot en Kalavasta in opdracht van Enpuls. Samen met Kalavasta en Berenschot organiseert Enpuls de webinar: Maatschappelijke kosten/baten zon en wind op land. Hierin bespreken we uitgebreid het onderzoek en we bespreken wat de uitkomsten betekenen voor beleid en de regionale energiestrategieën.
Het concept: boeren dragen bij aan energietransitie. Beregenen Op Zon stimuleert het gebruik van een technische toepassing waarmee boeren zelf opgewekte zonne-energie direct kunnen gebruiken voor de installatie om het land mee te beregenen.
Door de energietransitie kiezen we steeds vaker voor energie uit duurzame bronnen, zoals zon en wind. Dat maakt de beschikbaarheid ervan meer en meer weersafhankelijk en het afstemmen van vraag en aanbod complexer. In de toekomst zullen we daarom efficiënter gebruik moeten maken van het elektriciteitsnet om storingen te voorkomen.
Hoe houden we de maatschappelijke kosten zo laag mogelijk, zodat we in 2030 vier keer zoveel duurzame stroom kunnen opwekken als nu?
Hoe zorg je ervoor dat het elektriciteitsnet in landelijke gebieden op een zonnige dag niet overbelast raakt door alle zonnestroom die boeren opwekken?
Enpuls Challenge winnaar i.Leco brengt het delen van duurzame energie een stapje dichterbij. Met slimme software stemmen ze vraag en aanbod van zelf opgewekte zonnestroom op elkaar af. ‘Voor de energietransitie hebben we ‘smart’ oplossingen nodig!’
Een nieuwe kandidaat voor energieopslag: ijzerpoeder. Wordt dat dé batterij van de toekomst? We vertellen erover in de blogserie met lichtpunten; positief nieuws over de energietransitie.
Wil jij op jouw boerderij je dieselwerktuigen elektrificeren? Enpuls heeft een onderzoek gedaan naar de voordelen. Lees er alles over in onze whitepaper of plan een bezoek aan één van de demo boerderij locaties.
