Het klinkt als een heroïsch epos: ‘de heldenreis van de magische ambtenaar’. De energietransitie is voor veel gemeenten dan ook een complex traject met de nodige hobbels en uitdagingen. Een maatschappelijke opgave waarin ze ook burgers, bedrijven en andere stakeholders zo goed en zorgvuldig mogelijk willen faciliteren, betrekken en activeren. In opdracht van Enpuls Warmte Infra ontwikkelde adviesbureau Zet een ‘handreiking’ die gemeenten gidst op hun ontdekkingsreis.
Is het financieel haalbaar? Hoe moet de infrastructuur eruit zien? Als het over de energietransitie gaat, neigt de discussie al snel naar het kostenplaatje en de meest wenselijke technologie. ‘Maar minstens zo belangrijk is de sociale en maatschappelijke opgave van de energietransitie’, verzekert projectleider Eline van der Meer. ‘Hoe kun je de behoeften en wensen die leven in de samenleving vertalen naar de overheid en de politiek?
Eline werkt bij Zet: een adviesbureau dat kennis van verandertrajecten en publieke organisaties verenigt met social design. Zet ontwikkelt concepten die aansluiten bij de ambities van Enpuls Warmte Infra. ‘Vaart maken met warmtenetten. Vanuit die gedachte en visie van Enpuls hebben wij Zet gevraagd om te onderzoek hoe het ambtelijke apparaat in die uitdaging geholpen kan worden’, legt manager Mark Bouw uit. ‘De energietransitie vraagt om het schaap met de vijf poten. Zeker ook voor gemeenten als regiehouder.’
En dan is het voor de Magic Ambtenaar uiteraard prettig als er partners zijn die hem op zijn heldenreis vergezellen. Zet zorgt voor de routekaart: ‘De grote kracht is de toepasbaarheid’, denkt Eline. ‘We hebben niet voor niets ook een uitvouwbare fysieke versie gemaakt.’ Het resultaat: een soort spelbord dat de hele route letterlijk in kaart brengt. Wat is het doel van deze handreiking? Eline: ‘Het geeft gemeenten handelingsperspectief. Zowel intern als extern. Zo kun je in één oogopslag zien welke vragen er in welke fase van een project relevant zijn en welke beslissingen nodig zijn. Maar ook wie je daar voor nodig hebt. Welke specifieke competenties en kenmerken een ambtenaar nodig heeft in een warmtetransitieproject.’
Welk profiel heeft de ambtenaar nodig? De analytische denker die complexe vraagstukken doorgrondt, de empathische verbinder en/of de resultaatgerichte doener? De goede verstaander herkent ook de kleurenmethodiek uit verschillende persoonlijkheidstesten. ‘De magic ambtenaar is gebaseerd op persoonskenmerken en vaardigheden’, benadrukt Eline. ‘Welke collega past in welke fase van het project het beste? Hoe werk je samen in je team, binnen de gemeente en met externe stakeholders als inwoners, bedrijven, woning- en energiecorporaties?’ De handreiking helpt gemeenten volgens Eline vooral door voortdurend de juiste vragen te stellen: ‘Welke stappen zijn er nodig? Wat zijn de kansen, valkuilen, obstakels en financieringsmogelijkheden? Wie zijn mogelijke partners? Hoe activeer je bewoners en partners? Hoe borg en deel je de kennis?’
Bij Enpuls Warmte Infra zijn we uiteraard ook nieuwsgierig naar wat de handreiking in de praktijk kan betekenen: ‘Een bijzonder zinvol resultaat en een krachtig instrument om te kijken wat echt belangrijk is in een project’, concludeert Mark enthousiast. ‘Ik ben heel benieuwd hoe gemeenten dit gaan inzetten en gebruiken. Het begin is in elk geval veelbelovend.’